Η γονική επιρροή και τα ορθά βήματα επιλογής σπουδών

Ας ξεκινήσουμε με την προσωπική ιστορία του Χ.! Ο Χ. είναι πλέον 35 ετών, απόφοιτος της Πολυτεχνικής σχολής Μηχανολόγων - Μηχανικών και με μεταπτυχιακή εξειδίκευση συναφούς αντικειμένου. Στις συνεδρίες μας, πριν έναν χρόνο, ο Χ. δήλωνε πως ήθελε πάντα να γίνει Δάσκαλος: «Ονειρεύομαι τον εαυτό μου περιτριγυρισμένο με παιδιά μέσα σε μία τάξη. Πλέον, αισθάνομαι πως η δημιουργικότητά μου και η ευαισθησία μου προς τα παιδιά έχει χαθεί, έχει παγώσει». Πιστεύει πως έχει φυλακιστεί σε έναν επιστημονικό τίτλο που δεν θέλει να εξασκήσει και παραμένει χρόνια άνεργος. Κάθε απόπειρά του για εργασία σχετική με τον τίτλο σπουδών του τού επέφερε πίεση, άγχος και συνεπώς αναποτελεσματικότητα σε κάθε του εγχείρημα.

Ο Χ. μιλώντας για την οικογένειά του και τη σχολή επιλογής του, ανέφερε πως η επιλογή σχολών και η συμπλήρωση του μηχανογραφικού έγινε κυρίως από τους γονείς του. Η βαθμολογία του ήταν υψηλή, επομένως περνούσε σε «καλές σχολές» και δεν προηγήθηκαν συζητήσεις με εκπαιδευτικούς ή άλλους ειδικούς, ούτε σχετικές αναζητήσεις για σπουδές και επαγγέλματα. Οι γονείς του Χ. είναι απόφοιτοι Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης με άκρως επιτυχημένη επαγγελματική πορεία, όπως περιγράφει ο ίδιος. Σήμερα ο Χ. ολοκληρώνει το δεύτερο μεταπτυχιακό του στις Επιστήμες της Αγωγής ώστε να λάβει τη διδακτική και παιδαγωγική επάρκεια και να καταφέρει να διδάξει το αντικείμενό του στις ειδικότητες της Δευτεροβάθμιας και Μετα-δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι ευτυχισμένος!

Ολοκληρώνοντας την προσωπική ιστορία του Χ., οδηγούμαστε σε κάποια εύλογα συμπεράσματα, τα οποία θα αναλύσουμε στη συνέχεια.

Η γονική επιρροή στην επιλογή σπουδών:

Οι γονείς παρόλο που επιθυμούν την ευτυχία των παιδιών τους, δεν είναι δεδομένο πως γνωρίζουν πώς θα την επιτύχουν. Ο Χ. του παραπάνω παραδείγματος μπορεί να είναι ο καθένας από εμάς. Είναι εύκολο να αδιαφορήσουμε ή να μην πράξουμε αυτό που επιθυμούν ή προτάσσουν οι γονείς μας; Με όσα λογικά επιχειρήματα κι αν αντικρούσουμε την θέλησή τους, δεν παύουμε να τους θεωρούμε «αυθεντίες» στις επιλογές της ζωής μας. Οι γονείς έχουν μεγάλη επιρροή στις αποφάσεις που λαμβάνουν τα παιδιά τους - και η επιρροή αυτή είναι μεγαλύτερη όσο τα παιδιά θεωρούνται ανήλικα και υπάρχουν σχέσεις εξάρτησης μεταξύ τους, π.χ. οικονομική εξάρτηση.

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως το υψηλό επίπεδο μόρφωσης των γονιών μπορεί να προκαλέσει άγχος και στρες στα παιδιά. Συγκεκριμένα, έρευνα του Πανεπιστημίου Bern (Ελβετία) και του Ruhr (Γερμανία) έδειξαν πως στις εξετάσεις για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση προκαλούνται υψηλά επίπεδα άγχους στα παιδιά που έστω ένας από τους γονείς του έχει πτυχίο Πανεπιστημίου. Οι επικεφαλής της έρευνας προσδιορίζουν ως σημαντική αιτία των παραπάνω αποτελεσμάτων την έντονη επιθυμία για τη διατήρηση της κοινωνικο - οικονομικής θέσης της οικογένειας (status). Βέβαια, σημαντικές αιτίες είναι και τα βιώματα των ίδιων των γονέων και οι επιθυμίες που οι ίδιοι δεν εκπλήρωσαν.

Πώς θα τιθασεύσουμε την επιρροή που ασκούμε στα παιδιά μας σχετικά με τη σταδιοδρομία τους;

Σίγουρα, δεν πρέπει να σταματήσετε να λέτε τη γνώμη σας και να δείχνετε το συνεχές ενδιαφέρον σας για τις αποφάσεις που θα λάβει το παιδί. Όμως, συχνά ένα βλέμμα ή κάποιος μορφασμός του προσώπου μας φανερώνει τη διαφωνία ή τη συμφωνία μας με όσα ακούμε.

• Προσεγγίστε το παιδί με αποδοχή και δώστε του χώρο και χρόνο για να σκεφτεί.
• Προσπαθήστε να το ακούσετε να περιγράφει και να διηγείται τα όνειρα και τους στόχους του. Χρησιμοποιείστε απλές ερωτήσεις, όπως «γιατί σου αρέσει;», «πώς θα ήθελες να είναι τα πράγματα μετά από 7 χρόνια;».
• Σημειώστε μαζί με το παιδί κάποιες από τις επιλογές του και προσπαθήστε να αντλήσετε πληροφορίες μέσω του Διαδικτύου ή μέσω επισκέψεων και συνεργασίας με συμβούλους σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού.
• Μην ξεχνάτε πως ο ιδανικότερος ρόλος του γονέα κατά τη διάρκεια αναζήτησης επιλογής σπουδών είναι ως καθοδηγητής, συνεργάτης και υποστηρικτής.
• Μην διστάσετε να συνεργαστείτε με κάποιον ειδικό για την επιλογή σταδιοδρομίας του παιδιού. Οι σύμβουλοι σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού γνωρίζουν τι συμβαίνει στην αγορά εργασίας, τις προοπτικές κάθε επαγγέλματος και διαθέτουν χρήσιμα εργαλεία που θα ωθήσουν εσάς και τα παιδιά να ξεφύγετε από το αδιέξοδο.

Πότε να έρθουμε σε επαφή με έναν σύμβουλο σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού;

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν είναι μια διαδικασία μόνο για τα παιδιά που ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τι γίνεται με τα προηγούμενα διλήμματα των παιδιών, όπως: Με ποιον τρόπο θα καταφέρω να μελετώ πιο αποτελεσματικά; Γιατί δεν είμαι καλός/η στη ζωγραφική; Μετά τις σπουδές στο γυμνάσιο να επιλέξω το Γενικό Λύκειο ή το Επαγγελματικό Λύκειο; Τι Κατεύθυνση/Προσανατολισμό ή Τομέα/Ειδίκευση να επιλέξω; Να μπω στη διαδικασία των Πανελλαδικών Εξετάσεων; Ποιες άλλες επιλογές σπουδών υπάρχουν και πώς προσεγγίζονται; Μια ιδανική ηλικία για την εισαγωγή του μαθητή στον Επαγγελματικό Προσανατολισμό είναι κατά τη φοίτησή του στο Γυμνάσιο, δηλαδή 13-14 ετών.

Τα παραπάνω ερωτήματα, όπως και άλλα εξατομικευμένα, πρέπει να συζητηθούν με κάποιον σύμβουλο σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού. Ο σύμβουλος δεν δύναται να λύσει ο ίδιος τα προβλήματα, όμως σε συνεργασία με εσάς και τα παιδιά, θα καταφέρει να σας προβάλλει διεξόδους, πληροφορίες και προοπτικές ώστε να στήσετε ένα πλάνο σταδιοδρομίας (ατομικό σχέδιο δράσης), να εμπνευστείτε και να λάβετε σημαντικές αποφάσεις δίνοντας έμφαση στη προσωπικότητα του παιδιού. Μην ξεχνάτε πως η απόφαση επιλογής επαγγέλματος ίσως είναι η σημαντικότερη απόφαση που παίρνουμε στη ζωή μας!

Ελπίζω να σας βοήθησα!

Στη διάθεσή σας!