Σταδιοδρομία για γονείς… γιατί ποτέ δεν είναι αργά!

"Ακόμα μαθαίνω...", δήλωσε ο Μιχαήλ Άγγελος σε ηλικία 87 ετών! 

Προβληματίζομαι επειδή στην ελληνική κοινωνία κυριαρχούν κατά πλειονότητα δύο μονάχα πρότυπα αναφορικά με την οικογένεια και την προσωπική εξέλιξη στον τομέα του επαγγέλματος ή της σταδιοδρομίας. Η βάση αυτών των προτύπων είναι η αναχρονιστική άποψη πως η δημιουργία οικογένειας δεν συνάδει με την εργασιακή εξέλιξη ή σταδιοδρομία με αποτέλεσμα να προκύπτουν οι εξής επιλογές: ή δημιουργείς την οικογένειά σου ή αφοσιώνεσαι στην καριέρα σου. Μάλιστα, την παραπάνω άποψη επιβεβαιώνει και πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή [1]» και αναφέρει χαρακτηριστικά πως «μία στις δύο γυναίκες διακόπτει την καριέρα της για να μεγαλώσει το παιδί της...».

Η επιλογή ενός γονέα να παύσει την επαγγελματική του πορεία ή τη σταδιοδρομία του μπορεί να βασίζεται σε οικονομικούς, κοινωνικούς, προσωπικούς λόγους και σίγουρα είναι μια συνειδητή απόφαση, ακόμα κι αν είναι δύσκολη! Σήμερα, όμως, θα μιλήσουμε για το τι μπορούμε να κάνουμε μετά, αν το επιθυμούμε βέβαια. Βάλαμε τη σταδιοδρομία μας σε μία παύση, δεν σημαίνει πως την εγκαταλείψαμε. Ο τίτλος του επαγγέλματός σου ή της βαθμίδας εκπαίδευσης που κατέχεις, δεν σε εγκαταλείπει ποτέ.

«Έγινα μητέρα στα 19 μου. [...] Τα παιδιά μεγάλωσαν, τους προσέφερα ό,τι μπορούσα, αντιλαμβάνομαι πως ανεξαρτητοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό, όμως τα δικά μου απωθημένα δεν ικανοποιήθηκαν! Αν δεν έκανα οικογένεια, θα γινόμουν δημοσιογράφος... Αλλά τώρα είμαι ήδη 40άρα!», μου εξομολογείται η Ε.

Δεν είναι αργά να κυνηγήσεις (και πάλι) τα όνειρά σου και να καταφέρεις να προσφέρεις ένα ζωντανό παράδειγμα στα παιδιά σου. Γονιός δεν θα πάψεις να είσαι ποτέ και οι επιλογές σου, η προσωπικότητά σου, το κουράγιο σου, το θάρρος σου και η επιμονή σου εμπνέουν τους απογόνους σου.

Στη συνέχεια ακολουθούν ορισμένα σενάρια σταδιοδρομίας και προσφερόμενες ευκαιρίες εκπαίδευσης για γονείς που διέκοψαν την εκπαιδευτική ή επαγγελματική τους πορεία.

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

• Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ): είναι δημόσια σχολεία ενηλίκων στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης. Απευθύνονται σε πολίτες 18 ετών και άνω, οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Μέσω του θεσμού αυτού παρέχεται δωρεάν η δυνατότητα απόκτησης τίτλου σπουδών που είναι ισότιμος με το απολυτήριο Γυμνασίου (ν.2525/1997), δίνοντας έμφαση στην απόκτηση βασικών προσόντων και στην ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων. Το πρόγραμμα φοίτησης των ΣΔΕ είναι ανοικτό και ευέλικτο για κάθε ηλικία.
• Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) (Ημερήσια & Εσπερινά): είναι ισότιμα με τα Γενικά Λύκειά (ΓΕΛ). Προσφέρεται γενική παιδεία, χωρίς αυτό να γίνεται σε βάρος της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Στους αποφοίτους του ΕΠΑΛ χορηγείται απολυτήριο Λυκείου και πτυχίο ειδικότητας που τους δίνει τη δυνατότητα να λάβουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και να εργαστούν ως βοηθοί. Πλέον, οι απόφοιτοι μπορούν να παρακολουθήσουν το μεταλυκειακό έτος μαθητείας ή να δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις διεκδικώντας μια θέση στην ανώτατη εκπαίδευση. Επιπροσθέτως, οι απόφοιτοι ΓΕΛ μπορούν να αποκτήσουν πτυχίο ειδικότητας των ΕΠΑΛ με την εγγραφή τους στη Β' Λυκείου. Οι απόφοιτοι ΕΠΑΛ μπορούν να αποκτήσουν και δεύτερο πτυχίο ειδικότητας με την παρακολούθηση μαθημάτων της Β' ή και Γ' Λυκείου, ανάλογα τον τομέα που θα επιλέξουν.
• Εσπερινά Γενικά Λύκεια & Εσπερινά Επαγγελματικά Λύκεια: απευθύνονται σε εργαζόμενους και άνεργους οι οποίοι επιθυμούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και αν το επιθυμούν να αποκτήσουν και το εισιτήριο για τη τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σύμφωνα με τον ν. 4186/2013, στα Εσπερινά Λύκεια εγγράφονται ενήλικες, χωρίς βεβαίωση εργασίας ή ανεργίας, καθώς και ανήλικοι οι οποίοι απασχολούνται σε οικογενειακή επιχείρηση με υπεύθυνη δήλωση των γονέων ή κηδεμόνων τους.

ΜΕΤΑΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

• Ινστιτούτα Επαγελματικής Κατάρτισης (IEΚ) (Δημόσια και Ιδιωτικά): παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση και εξασφαλίζουν στους καταρτιζόμενους τα ανάλογα προσόντα μέσω της παροχής επιστημονικών, τεχνικών, επαγγελματικών και πρακτικών γνώσεων. Δεκτοί γίνονται απόφοιτοι: ΓΕΛ, ΕΠΑΛ, ΣΕΚ, ΙΕΚ, ΤΕΙ, ΑΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ και δεν υπάρχει όριο ηλικίας για την εγγραφή των σπουδαστών. Η φοίτηση στα ΙΕΚ είναι 5 εξαμήνων με θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα υποχρεωτικού χαρακτήρα. Ολοκληρώνοντας, το κόστος στα Δημόσια ΙΕΚ είναι πλέον δωρεάν - εξαιρώντας το κόστος της προαιρετικής πιστοποίησης.

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

• Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) & Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚ): δίνουν την ευκαιρία απόκτησης πτυχίου ή μεταπτυχιακού χωρίς εισαγωγικές εξετάσεις και χωρίς τη φυσική παρουσία των φοιτητών στους χώρους φοίτησης. Η φοίτηση γίνεται εξ ολοκλήρου εξ αποστάσεως και προϋποτίθεται η βασική γνώση Η/Υ. Δεν υπάρχει όριο ηλικίας για τους φοιτητές, όμως υπάρχουν δίδακτρα για κάθε ενότητα ή εξάμηνο φοίτησης.
• Άλλα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Ημεδαπής ή του Εξωτερικού: με τη χρήση των νέων τεχνολογιών πλέον είναι η εφικτή η παρακολούθηση και φοίτηση σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα τόσο της Ελλάδας, όσο και του εξωτερικού. Ειδικότερα, με μια σύντομη έρευνα μου, συμπεραίνω πως στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά μεταπτυχιακά προγράμματα που προάγουν την εξ αποστάσεως σύγχρονη ή ασύγχρονη διδασκαλία, ενώ σε άλλες χώρες αυτό συνηθίζεται τόσο για μεταπτυχιακά, όσο και για προπτυχιακά προγράμματα. Σε κανένα πρόγραμμα δεν υπάρχει περιορισμός ηλικίας, η διάρκειά τους είναι περίπου 1-2 έτη στα μεταπτυχιακά προγράμματα και 4-5 έτη στα προπτυχιακά και απαιτείται η καταβολή διδάκτρων για την εισαγωγή σε αυτά.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ:

• Πανελλήνιες Εξετάσεις: κάτι που πιθανόν να μην γνωρίζετε είναι πως έχετε το δικαίωμα να δώσετε και να ξαναδώσετε εξετάσεις διεκδικώντας μια θέση στη τριτοβάθμια εκπαίδευση ανεξαρτήτως της ηλικίας σας! Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στις απόπειρες μας για την εισαγωγή στη σχολή που πάντα επιθυμούσαμε, αρκεί να προετοιμαστούμε σωστά και βάσει του τρέχοντος τρόπου εισαγωγής στα ΑΕΙ.
• Κατατακτήριες Εξετάσεις: είναι εξετάσεις που διεξάγονται κάθε έτος από κάθε σχολή/τμήμα της χώρας με υποψηφίους που ήδη διαθέτουν έναν αναγνωρισμένο τίτλο σπουδών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι διαγωνίζονται σε τρία μαθήματα του τμήματος ενδιαφέροντος και βαθμολογούνται με άριστα το 20 και βάση το 10. Μετά την εισαγωγή στο τμήμα ενδιαφέροντος, ο υποψήφιος μπορεί να ολοκληρώσει συντομότερα τις σπουδές του (3 έτη) αντίθετα με το πρώτο πτυχίο που προϋπέθετε την αναγκαστική τετραετή ή πενταετή φοίτηση.

ΜΗ ΤΥΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

• Πέρα από τις παραπάνω κατευθύνσεις, υπάρχουν απειράριθμα προγράμματα πολλών ή λίγων ωρών, δωρεάν ή με δίδακτρα, δια ζώσης ή εξ αποστάσεως, που προσφέρουν πιστοποίηση ή ορισμένα εργασιακά δικαιώματα, με πρακτική άσκηση ή χωρίς, με σύγχρονη ή ασύγχρονη διδασκαλία για κάθε επιστημονικό αντικείμενο ή τομέα που σας ενδιαφέρει.

Επομένως, οι ευκαιρίες φοίτησης που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι πολλές και ιδιαίτερα ελκυστικές. Συνήθως, όμως δεν έχουμε τη ψυχική δύναμη για στηρίξουμε μια τόσο σημαντική επιλογή μας. Σε κάθε σκέψη τέτοιου είδους, ας απαντήσουμε: «Αν όχι τώρα, πότε ή ποτέ;». Μήπως να μην βάλουμε σε άλλη αναβολή τα όνειρά μας; Ας μην καταπιέσουμε τις επιλογές μας και γίνουν απωθημένα που θα θέλουμε να ικανοποιήσουν τα παιδιά μας. Η ανάγκη για γνώση και δημιουργικότητα, που προσφέρει η εργασία και η εκπαίδευση, είναι συνυφασμένες με τη μητρότητα και την πατρότητα και μάλιστα είναι χαρακτηριστικά που σίγουρα θα θέλαμε να τα κληρονομήσουν τα παιδιά μας.

Ελπίζω να σας βοήθησαν οι παραπάνω πληροφορίες και αν κάτι από αυτά σας έκαναν να φανταστείτε τον εαυτό σας σε έναν νέο ρόλο, μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου ώστε να στήσουμε ένα σχέδιο δράσης!

[1] Η Καθημερινή: «Εγκαταλείπουν την καριέρα λόγω οικογένειας», Α. Λακασάς (22/11/2019) [https://www.kathimerini.gr/1052945/gallery/epikairothta/ellada/egkataleipoyn-thn-kariera-logw-oikogeneias]