Tips για μια επιτυχημένη διδασκαλία εξ αποστάσεως (e-learning)

Η εξ αποστάσεως διδασκαλία (eLearning) σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την εκπαίδευση αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες. Τα οφέλη που προκύπτουν μέσω αυτής της διαδικασίας είναι πολλαπλά και εξυπηρετούν τις σημερινές περιστάσεις. Ήδη η Τριτοβάθμια Ελληνική εκπαίδευση και προσφάτως η Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν εργαλεία και μέσα τηλεδιδασκαλίας ώστε να ανταποκριθούν στα νέα μέτρα ασφαλείας που εφαρμόζονται εξαιτίας της επιδημίας του κορωνοϊού. Οι μαθητές και οι φοιτητές μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματά από το σπίτι με την χρήση του διαδικτύου και της οθόνης τους, ενώ οι διδάσκοντες επιτυχώς αξιοποιούν διαδικτυακές πλατφόρμες και Τ.Π.Ε. (Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών).

Είναι βέβαιο πως η εξ αποστάσεως διδασκαλία δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη διά ζώσης διδασκαλία. Η πρόσωπο με πρόσωπο διδασκαλία είναι σημαντική για την κοινωνικοποίηση του ατόμου - ένας από τους βασικούς στόχους σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης - και προάγει την καλλιέργεια της παιδαγωγικής αγάπης, ένας ακρογωνιαίος λίθος στη διαδικασία της διδασκαλίας.

Όσον αφορά την τηλεδιδασκαλία (eLearning), πρέπει να γνωρίζουμε πως διακρίνεται σε ασύγχρονη και σύγχρονη. Η μορφή της ασύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας πραγματοποιείται με την χρήση εργαλείων και διδακτικού υλικού προωθώντας την αυτενέργεια του εκπαιδευόμενου σε μη καθορισμένο χρόνο και την αξιολόγησή του από τον εκπαιδευτικό. Η μορφή της σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας πραγματοποιείται με την χρήση Τ.Π.Ε. σε δεδομένο χρόνο και με οπτικοακουστική επαφή των συμμετεχόντων. Ιδανικότερη επιλογή για το μάθημα που οργανώνετε είναι ένας συνδυασμός των δύο παραπάνω μορφών (blended learning).

Σε αυτό το άρθρο θα εστιάσουμε ιδιαίτερα στη σύγχρονη εξ αποστάσεως μορφή διδασκαλίας συγκεντρώνοντας κάποια tips ώστε να υλοποιήσουμε επιτυχώς τα eLearning μαθήματά μας.

Tips για επιτυχημένα eLearning μαθήματα:

1. Ιδιαίτερα σημαντικό για την εξ αποστάσεως διδασκαλία σας είναι να επιλέξετε μια εφαρμογή τηλεδιάσκεψης που θα ικανοποιεί τις απαιτήσεις σας, το πλήθος των εκπαιδευομένων και τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Ορισμένες προτεινόμενες δωρεάν πλατφόρμες τηλεδιάσκεψης είναι οι: Zoom, Skype, Webex Meetings, Jitsi Meet, Whereby ή άλλες ιδιωτικές πλατφόρμες εκπαιδευτικών ομίλων επί πληρωμή. Προτείνω να αξιοποιήσετε κάποια εφαρμογή που επιτρέπει τον διαμοιρασμό οθόνης (share), τη χρήση σημειώσεων στην οθόνη (annotate) και τον πίνακα (whiteboard). Αποφύγετε εφαρμογές ή άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως Viber ή Messenger, που χρησιμοποιείτε με τους μαθητές σας ως μέσο επικοινωνίας, ώστε να δώσετε το ανάλογο κύρος στο μάθημά σας.
2. Αν συναντήσετε δυσκολίες στην εφαρμογή και χρήση των παραπάνω εφαρμογών, μην διστάσετε να συμβουλευτείτε ειδικά tutorials που υπάρχουν στο διαδίκτυο.
3. Φροντίστε να συνδεθείτε τουλάχιστον 10′ νωρίτερα στην πλατφόρμα που επιλέξατε ώστε να ελέγξετε τον ήχο στα ηχεία και στο μικρόφωνο, τη σύνδεση στο διαδίκτυο, την εικόνα και να προετοιμάσετε τα αρχεία που θα διαμοιραστείτε με τους συμμετέχοντες. Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε κάποια εξωτερική συσκευή πλην αυτών που φέρει ο σταθερός ή φορητός υπολογιστής σας ή το tablet σας, επιλέξτε κάποιο νέου τύπου μικρόφωνο (bluetooth handfree), ενώ δεν είναι απαραίτητη η χρήση καλύτερης webcam.
4. Ο χώρος από τον οποίο θα συνδεθείτε για το eLearning μάθημά σας, προσέξτε να μην έχει θόρυβο, παράθυρο πίσω από το κεφάλι σας ή άτομα τα οποία περιφέρονται. Προτιμήστε ο χώρος να έχει φυσικό φως!
5. Ντυθείτε όπως θα ντυνόσασταν για τα μαθήματά σας, ίσως και λίγο απλούστερα δίχως να το παρακάνετε. Προτιμήστε γήινα χρώματα και αποφύγετε τις ρίγες διότι θα αποσπάτε την προσοχή των δεκτών σας.
6. Δώστε έμφαση στη γλώσσα του σώματος και στα παραγλωσσικά στοιχεία. Να μιλάτε αργά και να κάνετε παύσεις. Αξιοποιήστε τον επιτονισμό της φωνής σας για να δώσετε έμφαση στα σημεία που χρειάζεται και αποφύγετε τις έντονες ή νευρικές κινήσεις και χειρονομίες.
7. Αφού προσκαλέσετε του συμμετέχοντες σας στο μάθημα, προσπαθήστε, αν είναι εφικτό, να επικοινωνήσετε μαζί τους για την επίλυση τεχνικών προβλημάτων που μπορεί να υπάρξουν στις πρώτες σας τηλε-συναντήσεις.
8. Όταν συνδεθούν οι εκπαιδευόμενοι σας, αφιερώστε λίγο χρόνο ώστε να γνωρίσουν την πλατφόρμα που χρησιμοποιείτε και τον νέο τρόπο διδασκαλίας. Προσπαθήστε να τους παρουσιάσετε πώς να χειρίζονται τον ήχο, την εικόνα και τα αρχεία που διαμοιράζεστε. Συνήθως, όταν πρόκειται για μεγάλο κοινό, ο διαχειριστής (host) φροντίζει όλα τα μικρόφωνα να είναι κλειστά.
9. Πριν ξεκινήσετε τη διδασκαλία της διδακτέας ύλης, μην ξεχάσετε να κάνετε μια σύντομη επανάληψη ή σύνδεση με τα προηγούμενα. Με αυτόν τον τρόπο οι συμμετέχοντες θα έχουν περισσότερο χρόνο για να εξοικειωθούν με το διαδικτυακό περιβάλλον της "τάξης" σας.
10. Αν η διδασκαλία σας βασίζετε σε διαφάνειες, χρησιμοποιήστε μεγάλη γραμματοσειρά δίχως εκκεντρικά μοτίβα, έντονα χρώματα ή διακοσμητικές εικόνες.
11. Βάλτε στο διαδικτυακό σας μάθημα τον πίνακα και δώστε τη δυνατότητα και στους υπόλοιπους να τον χρησιμοποιήσουν. Αν η εφαρμογή που χρησιμοποιείτε δεν έχει ως επιλογή τον διαμοιρασμό πίνακα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το πρόγραμμα ζωγραφικής.
12. Δομήστε το μάθημά σας σε ερωτήσεις και δραστηριότητες. Με αυτόν τον τρόπο η διδασκαλία σας γίνεται διαδραστική και αποφεύγεται η μετωπική παθητική διδασκαλία που κουράζει το κοινό.
13. Κάθε eLearning μάθημά σας μπορεί να ολοκληρώνεται με κάποιο διαδικτυακό quiz αξιολόγησης. Προτείνεται η χρήση των δωρεάν και εύχρηστων εφαρμογών: Kahoot! και Quiz Creator.
14. Είναι σίγουρο πως οι πρώτες εξ αποστάσεως συναντήσεις σας δεν θα λήξουν στην ακριβή ώρα που έχετε προγραμματίσει. Επομένως, υπολογίστε λίγα λεπτά παραπάνω για να μην αποχωρήσετε απότομα από το μάθημά σας.
15. Κάθε eLearning συνάντηση είναι ωφέλιμο να συνοδεύεται από επιπλέον διδακτικό υλικό, ασκήσεις, θεωρία και οδηγίες που θα αποστείλετε στα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία των μαθητών σας. Έτσι θα αξιοποιήσετε μερικώς τη μικτή διδασκαλία (blended learning) και οι συμμετέχοντες θα αυτενεργήσουν σε δικό τους χρόνο.
16. Ζητήστε από τους συμμετέχοντες του μαθήματός σας να περιγράψουν τις εντυπώσεις τους από το διαδικτυακό περιβάλλον που χρησιμοποιείτε.

+1 Tip: Μέχρι να εξοικειωθείτε κι εσείς με τα eLearning μαθήματά σας, μην ξεχνάτε: Να είστε ο εαυτός σας! Είναι απολαυστικό να παρακολουθούμε έναν άνετο ομιλητή γεμάτο πάθος για το αντικείμενο διδασκαλίας του.

Ελπίζω τα παραπάνω tips να σας φανούν χρήσιμα!

ΕΔΙΒΕΑ, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 10 συμβουλές για μια επιτυχημένη τηλεδιάσκεψη, ανακτήθηκε από www.youtube.com/watch?v=64eNOmYYRNI&t=10s

www.e-philologist.gr

Οδηγίες και συμβουλές για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ανακτήθηκε από www.e-didaskalia.blogspot.com

Πρώτη δημοσίευση: MAXMAG (04/04/2020) με τον τίτλο: 16+1 tips για εξ αποστάσεως διδασκαλια (eLearning) - Δημήτρης Προδρόμου.